Karl Marx weer actueel

Sinds enkele jaren wordt hij door de wereldpers weer alom geciteerd als het gaat om zijn analyses en voorspellingen van het cyclische en structurele karakter van kapitalistische crises, maar Karl Marx zou dezer dagen in Griekenland en Italië ook herlezen moeten worden om een andere reden: de terugkeer van de ‘technische regering’. In zijn hoeda­nigheid van journalist van de New York Tribune behandelde Marx de politiek-institutionele gebeurtenissen die in Engeland, in 1852, leidden tot het ontstaan van een van de eerste ‘technische regeringen’ in de geschiedenis, Marx’ analyse onderscheidde zich door scherpzinnigheid en sarcasme. Toen de Londense pers de komst aankondigde van een ‘kabinet dat uit nieuwe mensen bestond’, verklaarde Marx dat ‘de wereld zeker niet weinig verbaasd zal zijn te vernemen dat de nieuwe era in de geschiedenis zal worden ingeluid door niet minder dan uitgeputte, aftandse tachtigjarigen (…), bureaucraten die hebben deelgenomen aan bijna elke regering sinds het eind van de vorige eeuw en leden van het kabinet die al twee maal gestorven zijn, zowel van ouderdom als van uitputting, en slecht kunstmatig weer tot leven zijn geroepen’.

Niet alleen gaf Marx zijn mening over genoemde individuen, maar hij oordeelde nook over de politiek. ‘Ons wordt beloofd dat alle partij­strijd zal verdwijnen, dat de partijen zelf zullen verdwijnen’.

Die observatie is buitengewoon actueel, in een wereld waarin de heerschappij van kapitaal over arbeid weer net zo om zich heen grijpt als halverwege de negentiende eeuw.

De scheiding tussen ‘economisch’ en ‘politiek’ heeft vandaag de dag zijn hoogtepunt bereikt. De economie overheerst de politiek niet alleen, door de politieke agenda te bepalen en beslissingen te dicteren, maar onttrekt zich ook zozeer aan de politieke jurisdictie en de democratische controle dat een regeringswisseling niet meer leidt tot een koerswijziging in de economische en sociale politiek.

De ratings van Wall Street – dé fetisjen van de hedendaagse samenleving – tellen zwaarder dan de wil van het volk.

Om ‘het vertrouwen te herstellen’ van de markten moet zo snel mogelijk de weg worden ingeslagen van ‘structurele hervormingen’ (synoniem voor sociale kaalslag.) De nieuwe ‘technische regeringen’, met aan het hoofd mensen die grotendeels verantwoordelijk zijn voor de crisis zullen die weg volgen.

Met iedereen die een afwijkend geluid laat horen wordt korte metten gemaakt. En als links niet het gevaar wil lopen te verdwijnen, moet het weer leren onderkennen wat de ware oorzaken van de huidige crisis zijn.